دکتر احمد حسینی بنده قرائی (حسن بنده قرائی)، یکی از چهره‌های برجسته و تأثیرگذار شیمی تجزیه در ایران است. شهرت او نه تنها به دلیل دستاوردهای پژوهشی گسترده، بلکه به خاطر مسیر زندگی الهام‌بخش او از روستایی در کوهسرخ تا قرار گرفتن در میان نخبگان علمی جهان است.
نکته مهم: این بیوگرافی منحصراً درباره دکتر احمد حسینی بنده قرائی، استاد شیمی دانشگاه سمنان است. نباید او را با دانشمند دیگری با نام دکتر حسن اعمی بنده قرائی، که در حوزه اقتصاد فعال است، اشتباه گرفت. این تفکیک برای حفظ دقت اطلاعات ضروری است.
مشخصات شخصی
- تاریخ تولد: مهر 1357
- اصالت: خراسان رضوی، کوهسرخ، روستای بند قراء
- شغل کودکی: چوپانی
مسیر زندگی و تحصیلات؛ از کوهسرخ تا دانشگاه
داستان زندگی دکتر احمد حسینی، روایت اراده، پشتکار و پیروزی بر مشکلات است. مسیری که از طبیعت خراسان شروع شد و به بالاترین جایگاه‌های علمی جهان رسید.
کودکی در طبیعت خراسان
او اهل روستای «بند قرا» در شهرستان کوهسرخ است و کودکی‌اش را با چوپانی گذراند. همین زندگی در طبیعت، علاقه به گیاهان دارویی و روحیه پژوهش را از کودکی در او تقویت کرد. او پشتکار خود را وام‌دار «فرهنگ مقاومت کوهسرخی» می‌داند که به او در غلبه بر سختی‌ها کمک کرد.
پله‌های تحصیل
او پس از تحصیلات ابتدایی در زادگاه و کاشمر، برای ادامه تحصیل به مشهد رفت و مدارج علمی را با موفقیت طی کرد:
- کارشناسی: شیمی محض از دانشگاه فردوسی مشهد.
- کارشناسی ارشد: شیمی تجزیه از دانشگاه بیرجند.
- دکتری: شیمی تجزیه از دانشگاه سمنان (از سال ۱۳۹۸)، تحت راهنمایی دکتر مریم رجبی.
- پسادکتری: ادامه تحقیقات در دانشگاه سمنان.
جایگاه علمی امروز
دکتر حسینی بنده قرائی در حال حاضر استادیار شیمی تجزیه در دانشگاه سمنان است و با دانشگاه‌های آزاد کاشمر و علوم پزشکی سبزوار و گناباد نیز همکاری علمی دارد.
تأثیر علمی در سطح جهانی
شهرت دکتر حسینی بنده قرائی جهانی است و نام او همواره در فهرست دانشمندان پراستناد و تأثیرگذار جهان دیده می‌شود.
حضور در فهرست دانشمندان برتر جهان
بر اساس گزارش‌های معتبرترین نهادهای علم‌سنجی جهان مانند ISC و کلاریویت آنالیتیکس (Clarivate Analytics)، او به طور پیاپی در فهرست‌های زیر قرار گرفته است:
- دانشمند یک‌دهم درصد (۰.۱٪) برتر جهان: این یعنی او در گروهی قرار دارد که از هر هزار دانشمند، تنها یک نفر به آن راه پیدا می‌کند. این موفقیت اولین بار پس از انتشار مقاله‌ای جریان‌ساز در زمینه استخراج مواد از آب‌های غیرقابل استفاده به دست آمد.
- دانشمند یک درصد (۱٪) و دو درصد (۲٪) برتر جهان: این رتبه‌بندی که توسط دانشگاه استنفورد منتشر می‌شود، بر اساس شاخص‌هایی چون تعداد کل استنادات و رعایت اخلاق پژوهشی صورت می‌گیرد.
آمار پژوهشی در یک نگاه
او بیش از ۱۷۵ مقاله در قالب ۹۹ طرح پژوهشی منتشر کرده است. جدول زیر، خلاصه‌ای از آمار خیره‌کننده فعالیت‌های اوست.
| پایگاه داده | تعداد تقریبی مقالات | تعداد تقریبی استنادات | شاخص H |
|---|---|---|---|
| Google Scholar | +130 | +10,788 | 54 |
| Scopus | +130 | نامشخص | نامشخص |
مقالات جریان‌ساز و کلیدی
موفقیت او فقط در تعداد مقالات نیست، بلکه در انتخاب هوشمندانه موضوعات است. بسیاری از پراستنادترین کارهای او، مقالات مروری (Review Articles) هستند. این مقالات که به جمع‌بندی و نقد آخرین دستاوردها می‌پردازند، به منبعی ضروری برای پژوهشگران تبدیل می‌شوند. برای مثال:
- مقاله «اشتباهات و ناهماهنگی‌ها در مورد جذب آلاینده‌ها» با بیش از ۲۷۰۰ استناد.
- مقاله «بررسی انتقادی تخمین پارامترهای ترمودینامیکی در جذب» با بیش از ۱۵۰۰ استناد.
این رویکرد هوشمندانه یکی از دلایل اصلی موفقیت سریع او در رتبه‌بندی‌های جهانی است.
زمینه‌های اصلی پژوهش و نوآوری
تحقیقات دکتر حسینی بنده قرائی بر حل مشکلات بزرگ جهانی مانند آلودگی آب و محیط زیست متمرکز است.
شیمی محیط زیست و فناوری‌های جذب
بخش بزرگی از تحقیقات او صرف طراحی و ساخت جاذب‌های پیشرفته برای حذف آلاینده‌ها از آب شده است. او روی مواد مختلفی کار کرده است:
- چارچوب‌های فلزی-آلی (MOFs): موادی متخلخل با کارایی بسیار بالا.
- بیوچار (Biochar): جاذب‌های ارزان‌قیمت که از ضایعات کشاورزی تولید می‌شوند.
- نانوکامپوزیت‌ها: ترکیبات نانویی با خواص جذب بهبودیافته.
فوتوکاتالیز و نانومواد برای آینده پایدار
او در زمینه استفاده از نانومواد برای تجزیه آلاینده‌ها با کمک نور خورشید نیز پیشگام است. تحقیقات او بر موادی مانند نانوکامپوزیت‌های گرافنی و اکسی‌هالیدهای بیسموت متمرکز است که کارایی تصفیه آب را بالا می‌برند.
نوآوری در روش‌های آنالیز شیمیایی
به عنوان یک متخصص شیمی تجزیه، او روش‌های آماده‌سازی نمونه را بهبود داده است. کار او روی تکنیک‌هایی مانند میکرو استخراج با فاز جامد (SPME) و (Dμ-SPE) متمرکز است تا اندازه‌گیری دقیق ترکیبات با غلظت بسیار کم (مانند داروها در نمونه‌های بیولوژیکی) ممکن شود.
| حوزه پژوهشی | عنوان مقاله (ترجمه شده) | ژورنال | سال |
|---|---|---|---|
| جذب و تصفیه آب | استفاده از کربن فعال از پوسته آجیل برزیلی برای حذف استامینوفن | Colloids and Surfaces A | 2019 |
| فوتوکاتالیز | مهندسی نقص در نیترید کربن پلیمری برای فوتوکاتالیز | Journal of Materials Chemistry A | 2021 |
| روش‌های تجزیه | اندازه‌گیری سلکوکسیب در نمونه‌های بیولوژیکی با Dμ-SPE | Microchemical Journal | 2023 |
مشارکت در جامعه علمی جهانی
تأثیرگذاری یک دانشمند فراتر از مقالات اوست. دکتر حسینی در جامعه علمی جهانی نیز نقشی فعال دارد.
داوری و ویراستاری علمی
او به دلیل تخصص بالا، عضو هیئت تحریریه ژورنال‌هایی چون Catalysts و ویراستار بازبین در ژورنال Frontiers in Environmental Chemistry است. شگفت‌انگیزتر اینکه او تاکنون بیش از ۱۱۰۰ مقاله علمی را برای ۱۵۶ ژورنال مختلف از جمله ژورنال‌های معتبری مانند Chemical Engineering Journal و Journal of Hazardous Materials داوری کرده است.
همکاری‌های بین‌المللی و حضور در مجامع علمی
مقالات او نشان‌دهنده همکاری گسترده با پژوهشگرانی از کشورهای متعدد از جمله بلاروس، هند، آمریکا، چین، مصر و لهستان است. او همچنین در کنفرانس‌های مهمی مانند «هشتمین کنفرانس زئولیت انجمن شیمی ایران» نتایج تحقیقات خود را ارائه کرده است.
یک الگوی الهام‌بخش و دانشمندی تأثیرگذار
زندگی و کارنامه علمی دکتر احمد حسینی بنده قرائی، داستان اراده و موفقیت است. او با تکیه بر پشتکاری که ریشه در زادگاهش دارد، از چوپانی به یکی از پراستنادترین محققان جهان تبدیل شد و الگویی برای نسل جوان است.
میراث علمی او شامل توسعه فناوری‌های نوین برای تصفیه آب، پیشبرد دانش فوتوکاتالیز، و بهبود روش‌های آنالیز شیمیایی است. مجموعه‌ی این پشتکار، هوش پژوهشی و همکاری سازنده با جامعه علمی، او را به چهره‌ای ماندگار در شیمی ایران و جهان تبدیل کرده است.
