حسن فتحی، کارگردان سرشناس و صاحب‌سبک ایرانی است که با خلق آثار ماندگاری در تلویزیون و شبکه نمایش خانگی، نام خود را در تاریخ هنر ایران ثبت کرده است. او که به «علی حاتمی زمانه» شهرت یافته، استاد ترکیب درام‌های عاشقانه و روایت‌های تاریخی است.
از شاخص‌ترین ساخته‌های او می‌توان به سریال‌های خاطره‌انگیزی چون «شب دهم»، «مدار صفر درجه» و پدیده فرهنگی «شهرزاد» اشاره کرد. مسیر هنری او و خانواده‌اش، به‌ویژه پسرانش محمدرضا و امیرحسین فتحی که آن‌ها نیز در عرصه هنر فعالیت دارند، همواره مورد توجه رسانه‌ها و مردم بوده است.
مشخصات شخصی
- تاریخ تولد: ۱۰ شهریور ۱۳۳۸
- محل تولد: تهران، محله نظام‌آباد
- اصالت: پدری اهل خوانسار و مادری آذری/زنجانی
- تحصیلات: کارشناسی روان‌شناسی از دانشگاه شهید بهشتی و کارشناسی ارشد کارگردانی نمایش از دانشگاه آزاد اسلامی
اعظم بروجردی (همسر)
- تاریخ تولد: متولد ۱۳۴۶
- حرفه: کارگردان و نمایشنامه‌نویس تئاتر
- تحصیلات: کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی از دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا فتحی (پسر ارشد)
- تاریخ تولد: حدود سال ۱۳۷۰
- حرفه: بازیگر و فعال در عرصه موسیقی
امیرحسین فتحی (پسر کوچکتر)
- تاریخ تولد: ۱۰ مهر ۱۳۷۲
- حرفه: بازیگر
- تحصیلات: دانش‌آموخته بازیگری در مؤسسه کارنامه و دانشجوی انصرافی رشته ادبیات انگلیسی
بیوگرافی حسن فتحی
حسن فتحی سفر هنری خود را نه از پشت دوربین، بلکه با قلم و پژوهش آغاز کرد. او که دانش‌آموخته روان‌شناسی و تئاتر است، ابتدا به عنوان منتقد در مجلات معتبری چون «سروش» و «دنیای تصویر» فعالیت می‌کرد. این پیشینه دوگانه، سنگ‌بنای سبک منحصربه‌فرد او شد؛ درک عمیق روان‌شناختی به او در خلق شخصیت‌های پیچیده و باورپذیر کمک کرد و دانش تئاتری، ابزار بیان این پیچیدگی‌ها از طریق دیالوگ‌های حساب‌شده را در اختیارش گذاشت. بسیاری از منتقدان، دیالوگ‌های ادبی و ریتمیک را برگ برنده آثار او می‌دانند.
فتحی پس از کسب تجربه در کارگردانی تئاتر و تله‌تئاتر، با سریال «پهلوانان نمی‌میرند» در تلویزیون به شهرت رسید. اما این سریال‌های «شب دهم»، «مدار صفر درجه» و «میوه ممنوعه» در دهه ۱۳۸۰ بود که جایگاه او را به عنوان استاد بی‌بدیل درام‌های تاریخی و اجتماعی تثبیت کرد.
او با هوشمندی، داستان‌های عاشقانه را با بزنگاه‌های حساس تاریخی و مضامین مذهبی و اجتماعی در هم می‌آمیخت و مخاطبان میلیونی را با خود همراه می‌ساخت. با ظهور شبکه نمایش خانگی، فتحی با سریال «شهرزاد» یک تغییر بزرگ در رسانه‌های ایران ایجاد کرد و این بخش خصوصی را به قدرتی انکارناپذیر تبدیل نمود.
فرزندان هنرمند؛ معرفی پسران حسن فتحی
حسن فتحی و همسرش اعظم بروجردی، دو پسر به نام‌های محمدرضا و امیرحسین دارند که هر دو راه والدین خود را در دنیای هنر ادامه داده‌اند.
محمدرضا فتحی
پسر ارشد خانواده که متولد حدود سال ۱۳۷۰ است، در حوزه موسیقی و بازیگری فعالیت دارد. او در سریال «زمانه» به کارگردانی پدرش و همچنین آثاری چون «جنگل آسفالت» و «ازازیل» به ایفای نقش پرداخته است.
امیرحسین فتحی
پسر کوچکتر، متولد ۱۳۷۲، امروز یک بازیگر شناخته‌شده است. او فعالیت حرفه‌ای خود را با نقش‌های کوتاهی در آثار پدرش مانند «مدار صفر درجه» و «کیفر» آغاز کرد. نقطه عطف کارنامه امیرحسین، نقش «صابر عبدلی» در سریال «شهرزاد» بود که او را به یک ستاره تبدیل کرد.
او پس از آن توانست نقش‌های اصلی را در سریال‌های مهمی چون «جیران» و «قطب شمال» به دست آورد. امیرحسین همواره با اتهام «خویشاوندسالاری» مواجه بوده اما تأکید کرده که برای نقش‌هایش به صورت حرفه‌ای از دفتر تولید با او تماس گرفته شده، نه از سوی پدرش. طبق جدیدترین اخبار، امیرحسین فتحی جزو بازیگران سریال شغال نیز هست.
کارنامه پربار؛ مروری بر سوابق و جوایز حسن فتحی
کارنامه حسن فتحی گستره وسیعی از تئاتر تا سینما و تلویزیون را در بر می‌گیرد، اما اوج هنر او همواره در سریال‌سازی بوده است. او در دهه ۱۳۷۰ به عنوان کارگردان پرکار تله‌تئاتر شناخته می‌شد و آثاری از نویسندگان بزرگ جهان مانند آگاتا کریستی و آلبر کامو را برای تلویزیون ساخت. این دوره، کارگاه آموزشی او برای پروژه‌های بزرگ‌تر آینده بود.
ورود او به تلویزیون با سریال «همسایه‌ها» در سال ۱۳۷۲ آغاز شد، اما با «پهلوانان نمی‌میرند» در سال ۱۳۷۶ به شهرت رسید. دهه هشتاد، عصر طلایی فعالیت او در تلویزیون با ساخت سریال‌های ماندگاری بود که هر یک به پدیده‌ای فرهنگی تبدیل شدند. پس از سریال «زمانه» در سال ۱۳۹۱، فتحی از تلویزیون به شبکه نمایش خانگی رفت و با «شهرزاد»، انقلابی در این عرصه به پا کرد. او در این دوره آثاری پرهزینه و پرمخاطب مانند «جیران» و فیلم سینمایی «مست عشق» را کارگردانی کرد که در کنار موفقیت‌های تجاری، با حواشی و انتقادات جدی نیز روبرو شدند.
جدول سریال‌های تلویزیونی کلیدی (۱۳۷۲-۱۳۹۱)
| سال پخش | عنوان | شبکه |
|---|---|---|
| ۱۳۷۲ | همسایه‌ها | شبکه دو |
| ۱۳۷۶ | پهلوانان نمی‌میرند | شبکه دو |
| ۱۳۷۷ | فردا دیر است | شبکه سه |
| ۱۳۸۱ | شب دهم | شبکه یک |
| ۱۳۸۶ | مدار صفر درجه | شبکه یک |
| ۱۳۸۶ | میوه ممنوعه | شبکه دو |
| ۱۳۹۱ | زمانه | شبکه سه |
جوایز و افتخارات
حسن فتحی در طول دوران کاری خود جوایز متعددی از جشنواره‌های معتبر داخلی دریافت کرده است که نشان‌دهنده کیفیت پایدار آثار اوست. از جمله مهم‌ترین این جوایز می‌توان به تندیس بهترین کارگردانی از جشن حافظ برای سریال «شهرزاد» و جوایز متعدد برای سریال «شب دهم» و فیلم سینمایی «پستچی سه بار در نمی‌زند» اشاره کرد.
جدول آثار شبکه نمایش خانگی و سینمایی
این جدول مهم‌ترین پروژه‌های حسن فتحی را پس از کوچ از تلویزیون به پلتفرم‌های نمایش خانگی نشان می‌دهد.
| سال انتشار | عنوان | قالب |
|---|---|---|
| ۱۳۹۴-۱۳۹۷ | شهرزاد | سریال (شبکه نمایش خانگی) |
| ۱۴۰۰ | جیران | سریال (فیلیمو) |
| ۱۴۰۳ | مست عشق | فیلم سینمایی |
| ۱۴۰۳ | ازازیل | سریال (نماوا) |
جدول جوایز و نامزدی‌های منتخب
این جدول بخشی از افتخارات و جوایزی را که حسن فتحی برای آثار مختلف خود در مدیوم‌های گوناگون کسب کرده است، نمایش می‌دهد.
| سال | جایزه | جشنواره/نهاد | اثر |
|---|---|---|---|
| ۱۳۷۴ | تندیس زرین | جشنواره صدا و سیما | معمای یک قتل |
| ۱۳۸۱ | بهترین فیلمنامه‌نویس | جشن حافظ | شب دهم |
| ۱۳۸۲ | تندیس زرین | جشنواره صدا و سیما | شب دهم |
| ۱۳۸۸ | دیپلم افتخار | جشنواره فیلم فجر (هیئت داوران منتقدان) | پستچی سه بار در نمی‌زند |
| ۱۳۹۰ | بهترین کارگردان | جشنواره تلویزیونی جام جم | دنده معکوس (تله‌فیلم) |
| ۱۳۹۵ | بهترین کارگردان | جشن حافظ | شهرزاد |
امضای هنری حسن فتحی
سبک فتحی با چند ویژگی کلیدی شناخته می‌شود: دیالوگ‌های ادبی و فاخر، استفاده از تاریخ به عنوان صحنه نمایشی پویا برای روایت‌های فردی، خلق شخصیت‌های چندبعدی با اتکا به دانش روان‌شناسی و استفاده مکرر از موتیف مثلث عشقی تراژیک. علاوه بر این، موسیقی نقشی حیاتی در آثار او دارد.
او با همکاری با برجسته‌ترین خوانندگان ایران مانند محسن چاوشی، علیرضا قربانی و همایون شجریان، تیتراژهایی ماندگار خلق کرده که خود به اندازه سریال‌ها به شهرت رسیده‌اند. این ویژگی‌ها باعث شده تا منتقدان او را با علی حاتمی، کارگردان افسانه‌ای سینمای ایران، مقایسه کنند؛ هرچند واقع‌گرایی روان‌شناختی فتحی، او را از نگاه نوستالژیک حاتمی متمایز می‌کند.
