ایرنه پاپاس، بازیگر و خواننده سرشناس یونانی، یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های سینمای یونان در سطح بین‌المللی است. او که برای ایفای نقش قهرمانان تراژدی‌های یونانی و حضور قدرتمندش بر صحنه تئاتر شهرت داشت، در طول بیش از پنجاه سال فعالیت هنری در بیش از ۷۰ فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداخت. در ایران، او بیشتر برای بازی در نقش «هند جگرخوار» در فیلم «محمد رسول‌الله» (۱۹۷۶) شناخته می‌شود. پاپاس در سپتامبر ۲۰۲۲ درگذشت و میراثی ماندگار از خود در تاریخ سینما به جای گذاشت.
زندگی شخصی
ایرنه پاپاس با نام اصلی «ایرن للکو» در ۳ سپتامبر ۱۹۲۹ در شیلیومودی یونان متولد شد. پدرش آموزگار ادبیات کلاسیک و نمایش یونان بود و مادرش، النی، به عنوان معلم مدرسه فعالیت می‌کرد. او دانش‌آموخته رشته رقص و آواز از مدرسه سلطنتی هنرهای دراماتیک در آتن بود.
در سال ۱۹۴۷، ایرنه با کارگردان سینما، آلکیس پاپاس، ازدواج کرد و نام خانوادگی او را برای خود برگزید. این ازدواج تا سال ۱۹۵۱ ادامه داشت و پس از جدایی نیز، او نام خانوادگی همسرش را حفظ کرد. ازدواج دوم او با خوزه کوهن، تهیه‌کننده فیلم، در سال ۱۹۵۷ بود که بعدها فسخ شد. پاپاس در سال ۱۹۵۴ با مارلون براندو آشنا شد و رابطه‌ای طولانی و پنهانی با او داشت؛ او سال‌ها بعد، پس از مرگ براندو، از او به عنوان «عشق بزرگ زندگی» خود یاد کرد.
فعالیت‌های هنری و سیاسی
پاپاس فعالیت هنری خود را در سال ۱۹۴۸ با بازی در نمایش‌های شکسپیر و ایبسن در تئاتر آغاز کرد. او در سال ۱۹۵۱ با فیلم «شهر مرده» وارد سینما شد اما هرگز صحنه تئاتر را رها نکرد. پاپاس به عنوان نماینده یونان در جشنواره فیلم کن ۱۹۵۲ حضور داشت. شهرت جهانی او با بازی در فیلم «توپ‌های ناواران» در سال ۱۹۶۱ رقم خورد. او در همان سال برای بازی در فیلم «آنتیگونه» جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره بین‌المللی فیلم برلین دریافت کرد. ایرنه پاپاس در طی ۲۶ سال، در هفت فیلم با آنتونی کوئین هم‌بازی بود.
ایرنه پاپاس به عنوان یکی از اعضای حزب کمونیست یونان شناخته می‌شد. پس از روی کار آمدن دیکتاتوری نظامی در کشورش، او به همراه هنرمندان دیگری همچون میکیس تئودوراکیس تبعید شد. در سال‌های تبعید، او در فیلم‌های انگلیسی، ایتالیایی و آمریکایی به ایفای نقش پرداخت. یکی از سرشناس‌ترین فیلم‌های سیاسی او، فیلم «زی» بود.
علاوه بر بازیگری، پاپاس در زمینه خوانندگی نیز فعالیت داشت. آلبوم «آوازهای تئودوراکیس» با ترانه‌های فولک یونانی در سال ۱۹۶۹ بسیار مشهور شد. او همچنین با ونجلیس، آهنگساز برجسته، در آلبوم «اودِس» (۱۹۷۹) که شامل هشت ترانه فولکلور یونانی بود، همکاری کرد.
بیماری و درگذشت
در سال ۲۰۱۸ اعلام شد که ایرنه پاپاس به مدت پنج سال به بیماری آلزایمر مبتلا بوده است. او در تاریخ ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲ در سن ۹۳ سالگی درگذشت. علت درگذشت او عوارض ناشی از کهولت سن و بیماری آلزایمر عنوان شده است.
کارنامه کاری (فیلم‌های منتخب)
- شهر مرده (۱۹۵۱)
- مردی از قاهره (۱۹۵۳)
- توپ‌های ناوارون (۱۹۶۱)
- آنتیگونه (۱۹۶۱)
- الکترا (۱۹۶۲)
- زوربای یونانی (۱۹۶۴)
- زی (۱۹۶۹)
- زنان تروا (۱۹۷۱)
- محمد رسول‌الله (۱۹۷۶)
- ایفیگنیا (۱۹۷۷)
- عمر مختار (۱۹۸۱)
- وقایع‌نگاری یک مرگ از پیش اعلام شده (۱۹۸۷)
- ادیسه (۱۹۹۷)
- ماندولین کاپیتان کارولی (۲۰۰۱)
- یک تصویر ناطق (۲۰۰۴)
