محمدقاسم مکارم شیرازی کیست؟ + نسبت فامیلی، حکم و مجازات مشاور رستم قاسمی

محمدقاسم مکارم شیرازی، چهره‌ای سیاسی و اجرایی است که به عنوان بازرس ویژه و مشاور عالی رستم قاسمی در وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم فعالیت می‌کرد. نام او نه تنها به واسطه مسئولیت‌هایش، بلکه به دلیل پرونده‌ای قضایی با موضوع رشوه‌گیری و سوءاستفاده از موقعیت شغلی خبرساز شد. وی که در شهریور ۱۴۰۱ بازداشت شده بود، سرانجام در آذر ۱۴۰۴ با حکم قطعی دستگاه قضایی به حبس و انفصال از خدمات دولتی محکوم گردید.

زندگی شخصی و سوابق تحصیلی

محمدقاسم مکارم شیرازی متولد سال ۱۳۶۳ در شهرستان لامرد استان فارس است. او در سوابق تحصیلی خود، مدرک کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دکترای روابط بین‌الملل را معرفی کرده است.

در خصوص انتساب خانوادگی وی، دفتر آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که وی از فرزندان یا نوادگان این مرجع تقلید نیست، بلکه از منسوبین برادر ایشان می‌باشد و ارتباط کاری مستقیم یا حرفه‌ای با دفتر یا بیت ایشان نداشته است.

او پیش از ورود به وزارت راه، سابقه فعالیت‌های انتخاباتی نیز داشته است؛ از جمله نامزدی در انتخابات مجلس یازدهم از حوزه انتخابیه شیراز که با کسب تنها ۷۶۵۰ رأی از راهیابی به مجلس بازماند. همچنین در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰، مسئولیت‌هایی در ستاد انتخاباتی رستم قاسمی بر عهده داشت.

سوابق اجرایی و پرونده قضایی

مکارم شیرازی پیش از حضور در وزارت راه، سوابقی همچون مشاورت بین‌الملل در شرکت بازرگانی پردیس (بانک رفاه) و شرکت مهندسی ایران (ایریتک) را در کارنامه داشته است. او همچنین سابقه مشاوره اجرایی در شهرداری تهران و فعالیت در وزارت نفت در دوران رستم قاسمی را داشته است.

نقش در وزارت راه و شهرسازی پس از تصدی وزارت راه و شهرسازی توسط رستم قاسمی، مکارم شیرازی به عنوان بازرس ویژه و مشاور عالی وزیر منصوب شد و عضویت مؤثری در «کمیسیون انتصابات» و «کمیته شایسته‌گزینی» این وزارتخانه داشت. نفوذ او به حدی بود که برخی گزارش‌ها او را «مرد در سایه وزارت راه» توصیف می‌کردند که انتصابات کلیدی زیر نظر او انجام می‌شد.

جزئیات اتهامات و نحوه بازداشت طبق مفاد پرونده قضایی، مکارم شیرازی متهم شد که با سوءاستفاده از نفوذ خود در انتصاب و ابقای مدیران، اقدام به «پست‌فروشی» می‌کرده است. روش وی به این صورت بود که برای ابقا یا واگذاری پست‌های مدیریتی، مبالغی را مطالبه می‌کرد و در صورت عدم پذیرش مدیران، زمینه عزل آن‌ها را فراهم می‌ساخت.

در یک مورد خاص که در پرونده ذکر شده، او از طریق رابط خود (رضا دریانورد) به یکی از مدیران پیشنهاد داد برای ابقا در سمتش ۱۲ میلیارد تومان بپردازد. پس از رد این پیشنهاد و عزل آن مدیر، فرد معزول موضوع را به نهادهای اطلاعاتی گزارش داد. طی یک عملیات هماهنگ‌شده با نهادهای امنیتی، مدیر مذکور مجدداً با رابط تماس گرفت و برای پرداخت مبلغ اعلام آمادگی کرد که این بار رابط مبلغ «سرقفلی پست مدیریتی» را ۲۵ میلیارد تومان اعلام کرد.

نهایتاً رابط حین دریافت وجه دستگیر شد و قاسم مکارم شیرازی نیز نیمه‌شب هنگام ملاقات مخفیانه با رابط خود در یک پارک برای دریافت پول، توسط مأموران وزارت اطلاعات بازداشت گردید.

حکم نهایی و محکومیت

بر اساس گزارش‌های رسمی منتشر شده در آذر ۱۴۰۴، حکم قطعی پرونده محمدقاسم مکارم شیرازی توسط دادگاه تجدیدنظر تأیید و صادر شد.

• اتهام: شروع به ارتشا (رشوه‌گیری).
• میزان حبس: ۴ سال و ۱۱ ماه حبس تعزیری.
• محرومیت‌های شغلی: انفصال از خدمات عمومی و دولتی به مدت ۲ سال.
• سایر مجازات‌ها: ممنوعیت خروج از کشور به مدت ۲ سال.

همچنین رضا دریانورد، رابط وی در این پرونده، به اتهام مساعدت در دریافت رشوه به ۲ سال و ۱۱ ماه حبس تعزیری، پرداخت جزای نقدی، انفصال از خدمت و ممنوعیت خروج از کشور محکوم شد.