فیلم “دیده‌بان” ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا در سال ۱۳۶۷، یکی از نخستین آثار سینمای دفاع مقدس ایران است که با تمرکز بر رشادت‌های رزمندگان در جبهه‌های جنگ ایران و عراق، تصویری واقعی و تأثیرگذار از فداکاری‌های آن دوران ارائه می‌دهد. این فیلم که بر اساس تجربیات واقعی حاتمی‌کیا در جبهه ساخته شده، نخستین حضور بین‌المللی سینمای دفاع مقدس در جشنواره‌های جهانی را رقم زد و جوایزی مانند بهترین فیلم جشنواره فجر را کسب کرد. موسیقی سید محمد میرزمانی و تدوین محسن مخملباف به عمق دراماتیک فیلم افزوده و آن را به یکی از ماندگارترین آثار سینمای ایران تبدیل کرده است. نسخه مرمت‌شده این فیلم در سال ۱۳۹۸ در جشنواره جهانی فجر نمایش داده شد.
عوامل و مشخصات فیلم
- سال تولید: ۱۳۶۷
- اکران: ۳۱ خرداد ۱۳۶۸
- کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا
- نویسنده: ابراهیم حاتمی‌کیا
- تهیه‌کننده: انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس
- موسیقی: سید محمد میرزمانی
- تدوین: محسن مخملباف
- مدت زمان: ۷۵ دقیقه
- ژانر: جنگی، درام
داستان فیلم
ارتباط خط کمین با نیروهای خودی توسط دشمن قطع شده و احتمال سقوط منطقه زیاد است. مقاومت نیروها نیازمند حضور دیده‌بان برای هدایت آتش سنگین است. عارفی باید از مسیری پرخطر و زیر آتش شدید دشمن عراقی عبور کند تا به خط کمین برسد. او برای دیده‌بانی و نجات منطقه تلاش می‌کند و در نهایت با فداکاری، مأموریت را به سرانجام می‌رساند.
بیوگرافی بازیگران فیلم دیده بان
مهرداد سلیمانی
مهرداد سلیمانی متولد ۱۳۵۲ در تهران است. او فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۶۷ با نقش اصلی عارفی در فیلم “دیده‌بان” آغاز کرد و در آثار دفاع مقدسی مانند “مهاجر”، “آژانس شیشه‌ای” و “از کرخه تا راین” ایفای نقش کرد که برای آن‌ها جوایزی از جشنواره فجر دریافت کرد.
غلامرضا علی‌اکبری
غلامرضا علی‌اکبری متولد دهه ۱۳۴۰ در ایران است. او به عنوان فرمانده واقعی در جنگ ایران و عراق فعالیت داشت و در فیلم “دیده‌بان” نقش فرمانده را ایفا کرد که تنها تجربه سینمایی برجسته او محسوب می‌شود. علی‌اکبری پس از جنگ به فعالیت‌های فرهنگی و نظامی ادامه داد و وضعیت کنونی او نامشخص است، اما در محافل دفاع مقدس حضور دارد.
علیرضا حیدری
علیرضا حیدری متولد دهه ۱۳۴۰ در ایران است. او در فیلم “دیده‌بان” نقش یکی از رزمندگان را بازی کرد و این فیلم نخستین تجربه سینمایی او بود؛ همچنین در آثار دیگری مانند “مهاجر” حضور داشت. حیدری پس از جنگ به زندگی عادی بازگشت و وضعیت کنونی او نامعلوم است، اما در مستندهای دفاع مقدس گاهی ظاهر می‌شود.
زنده یاد اسماعیل سلطانیان
اسماعیل سلطانیان متولد ۲۶ فروردین ۱۳۳۰ در کرمانشاه بود. او فارغ‌التحصیل بازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای دراماتیک است و فعالیت خود را از سال ۱۳۶۷ با “دیده‌بان” آغاز کرد؛ سپس در فیلم‌هایی مانند “بایسیکل‌ران” (که برای آن سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد را برد)، “آژانس شیشه‌ای” و سریال‌هایی مانند “یوسف پیامبر” بازی کرد. سلطانیان در ۲۴ خرداد ۱۴۰۲ بر اثر ایست قلبی درگذشت.
عبدالرضا آشتیانی
عبدالرضا آشتیانی (رضا آشتیانی) متولد ۱۳۳۳ در زرند کرمان است. او دارای مدرک کاردانی راه و ساختمان است و پس از گذراندن دوره بازیگری در دانشکده هنرهای دراماتیک، فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۶۷ با “دیده‌بان” آغاز کرد؛ همچنین در فیلم‌هایی مانند “عقاب‌ها”، “قربانی” و تهیه‌کنندگی سریال‌هایی مانند “مختارنامه” حضور داشت. آشتیانی همچنان به عنوان بازیگر و تهیه‌کننده فعال است.
سعید جان‌فدا
سعید جان‌فدا متولد ۲۱ مارس ۱۹۶۴ در ایران است. او بازیکن فوتبال تیم ملی ایران در دهه ۶۰ بود و در “دیده‌بان” نقش کوتاهی ایفا کرد؛ اما پس از اردوی تیم ملی در آلمان شرقی، درخواست پناهندگی کرد و به هلند رفت. جان‌فدا پس از پناهندگی از فوتبال حرفه‌ای دور شد و وضعیت کنونی او در هلند نامشخص است.
حسین رضایی
حسین رضایی متولد ۱۳۴۸ در رودبار گیلان بود. او فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۶۷ با نقش کوتاهی در “دیده‌بان” آغاز کرد و سپس در فیلم‌های عباس کیارستمی مانند “زندگی و دیگر هیچ” و “زیر درختان زیتون” (نقش اصلی) بازی کرد. رضایی در ۲ اسفند ۱۳۹۶ بر اثر مشکلات ریوی در کرج درگذشت.
اصغر پورهاجریان
اصغر پورهاجریان متولد دهه ۱۳۴۰ در ایران است. او در فیلم “دیده‌بان” نقش یکی از رزمندگان را ایفا کرد و این فیلم برجسته‌ترین حضور سینمایی او محسوب می‌شود؛ همچنین در آثار دفاع مقدسی دیگری مانند “مهاجر” حضور داشت. پورهاجریان پس از جنگ به زندگی عادی بازگشت و وضعیت کنونی او نامعلوم است.
بهزاد کزازی
بهزاد کزازی متولد دهه ۱۳۴۰ در ایران است. او طراح صحنه و لباس است که در “دیده‌بان” نیز بازی کرد؛ کارنامه‌اش شامل طراحی برای سریال “در چشم باد”، فیلم “هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند” و نویسندگی انیمیشن “قلب مترسک” می‌شود. کزازی همچنان در صنعت سینما به عنوان طراح صحنه فعال است.
سایر بازیگران
- سعید جوانشیر
- حسین الله‌کرم
- حمیدرضا سلطانیان
- حسین کیانی
- حمیدرضا چارکچیان
- عبدالرسول سلطانیان
