در حالی که سال ۱۳۲۰ هجری قمری از نیمه می گذشت مولودی در ایران دیده به جهان گشود که بعدها با قیام الهی خویش سرنوشت ایران و جهان اسلام را دگرگون ساخت. انقلابی را پدید آورد که منادی انسانیت، آزادی، عدالت و استقلال در سرتاسر جهان بود. آن روز کسی نمی دانست این همانی است که فرداها دنیا او را به نام “امام خمینی” خواهد شناخت.
مشخصات شخصی امام خمینی (ره)
- نام کامل: روح الله موسوی خمینی
- شهرت: روح الله الموسوی الخمینی
- تاریخ تولد: ۳۰ شهریور ۱۲۸۱ شمسی / ۲۰ جمادی‌الثانی ۱۳۲۰ قمری / ۲۱ سپتامبر ۱۹۰۲ میلادی
- محل تولد: خمین، استان مرکزی، ایران
- نام پدر: آیت‌الله سید مصطفی موسوی
- نام مادر: هاجر آغا خانم (دختر آیت‌الله میرزا احمد خوانساری)
ولادت، والدین و دوران کودکی
امام خمینی (ره) در روز بیستم جمادی الثانی ۱۳۲۰ هجری قمری، مصادف با ۳۰ شهریور ۱۲۸۱ شمسی و ۲۱ سپتامبر ۱۹۰۲ میلادی، در شهرستان خمین از توابع استان مرکزی در خانواده‌ای اهل علم و سلاله زهرای اطهر (س) به دنیا آمدند.
پدر امام خمینی و نحوه شهادت ایشان
پدر ایشان، آیت‌الله سید مصطفی موسوی، از معاصرین آیت‌الله العظمی میرزای شیرازی بود که پس از سال‌ها تحصیل در نجف اشرف و نیل به درجه اجتهاد، به ایران بازگشت و در خمین ملجأ و هادی مردم در امور دینی شد. ایشان در تاریخ ۲۹ رجب ۱۲۷۸ قمری (۱۲۴۱ شمسی) در خمین متولد شدند. آقا مصطفی زندگی خود و خانواده‌اش را از راه کشاورزی اداره می‌کرد و مرجع امور دینی مردم خمین در فاصله سالهای ۱۳۱۲ تا ۱۳۲۰ هجری قمری بود. وی به دلیل نفوذ در میان مردم، همواره از حقوق آنان در برابر خوانین و حکام ظالم دفاع می‌کرد.
در حالی که بیش از پنج ماه از ولادت روح‌الله نمی‌گذشت، پدر بزرگوارشان که در برابر زورگویی خوانین تحت حمایت عمال حکومت وقت مقاومت کرده بود، در اسفند ۱۲۸۱ شمسی (۱۴ ذی القعده ۱۳۲۰ قمری) در مسیر خمین به اراک مورد سوءقصد اشرار قرار گرفت و بر اثر اصابت گلوله در چهل سالگی به شهادت رسید. پیکر ایشان ابتدا در اراک به امانت سپرده شد و سپس به نجف اشرف منتقل و در وادی السلام به خاک سپرده شد.
مادر امام خمینی و وفات ایشان
مادر امام خمینی، بانو هاجر آغا خانم، دختر بزرگ میرزا احمد مجتهد خوانساری، از عالمان و زاهدان دوران خود و امام جماعت مسجد جامع خمین بود. ایشان بین سالهای ۱۲۸۵ تا ۱۲۸۸ هجری قمری در خمین متولد شدند. پس از شهادت همسر، هاجر خانم به همراه عمه مکرمه امام (صاحبه خانم)، سرپرستی ایشان را بر عهده گرفتند. امام خمینی در سن ۱۵ سالگی از نعمت وجود مادر و عمه‌اش نیز محروم شد. هاجر خانم در سال ۱۳۳۷ هجری قمری در سن حدوداً ۵۰ سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکرشان پس از انتقال به قم، در قبرستان وادی السلام، جوار مرقد امامزاده احمد به خاک سپرده شد.
شجره نامه و اصالت امام خمینی
آیا امام خمینی هندی بوده‌اند؟
اجداد امام خمینی اصالتاً اهل نیشابور بوده‌اند. جد سیزدهم ایشان، سیدحیدر موسوی اردبیلی کردی، به دعوت دایی خود، میرسیدعلی همدانی، برای تبلیغ اسلام به کشمیر هند رفت. فرزندان و نوادگان او این راه را در هند ادامه دادند.
پدربزرگ امام خمینی، سید احمد موسوی، که در هند متولد شده بود و به “سید هندی” شهرت داشت، به ایران بازگشت و در خمین ساکن شد. آیت الله پسندیده، برادر امام، نیز ذکر کرده‌اند که جد اعلای ایشان “سید بزرگ” ملقب به “دین شاه” از سادات هند و ساکن کشمیر بوده و پدربزرگشان، سید احمد معروف به سید احمد هندی، فرزند دین علیشاه بوده که بین سالهای ۱۲۴۰ و ۱۲۵۰ قمری از هند و کشمیر به قصد زیارت عتبات عالیات و یا ترک وطن به دلیل قدرت دولت انگلیس، به عراق سفر کرده و سپس به ایران آمد. بنابراین، امام خمینی ریشه‌ای ایرانی (نیشابوری) داشتند که اجدادشان مدتی در هند سکونت گزیده بودند.
سید احمد در عراق با یوسف خان کمره‌ای آشنا شد و به تقاضای او برای ارشاد مردم به خمین آمد. وی در خمین با سکینه خانم، خواهر یوسف خان، ازدواج کرد. حاصل این ازدواج آقا مصطفی (پدر امام) و سه دختر بود. سید احمد املاکی در خمین خریداری کرد و از این طریق امرار معاش می‌نمود و به امر به معروف و نهی از منکر بسیار مقید بود.
شجره نامه مادری
مادر امام خمینی، هاجر آغا خانم، دختر بزرگ میرزا احمد مجتهد خوانساری بود. پدر هاجر خانم از عالمان و زاهدان زمان خود و امام جماعت مسجد جامع خمین بود و از مقرری دولتی استفاده نمی‌کرد. تصویری از شجره نامه اجداد مادری امام خمینی توسط آقای عزیزالله سمیعی ترسیم شده است.
ازدواج و خانواده
امام خمینی در سال ۱۳۰۸ شمسی و در سن ۲۷ سالگی با خانم خدیجه ثقفی ازدواج کردند. این وصلت با وساطت آقاسیدمحمدصادق لواسانی، از دوستان مشترک امام و پدر خانم ثقفی، یعنی مرحوم حاج میرزا محمد ثقفی، صورت گرفت.
خانم خدیجه ثقفی، متولد ۱۲۹۲ در تهران، دختری باهوش و تحصیل‌کرده بود که زبان فرانسه را در مدرسه و زبان عربی را نزد امام آموخت و به ادبیات فارسی تسلط داشت. ایشان در ابتدا به دلیل تمایل به زندگی در تهران و عدم علاقه به زندگی در قم، به خواستگاری پاسخ منفی دادند. اما پس از تکرار خواستگاری‌ها و دیدن خواب‌های متبرک، رضایت دادند. در یکی از این خواب‌ها، ایشان پیامبر (ص)، امام علی (ع) و امام حسن (ع) را در همان حیاطی دیدند که بعدها برای مراسم عروسی اجاره شد.
خطبه عقد در روز ۲۶ بهمن ۱۳۰۸ شمسی (مطابق با ۱۵ رمضان ۱۳۴۸ قمری) در حرم شاه عبدالعظیم منعقد شد. مهریه ایشان هزار تومان بود. امام بعدها در وصیت‌نامه خود یک دانگ از خانه قم را به عنوان مهریه همسرشان تعیین کردند. خانم خدیجه ثقفی همواره یار و همراه امام در مراحل مختلف زندگی و مبارزات بودند و پس از تحمل بیماری، در اول فروردین ۱۳۸۸ دار فانی را وداع گفتند و پیکرشان در مرقد مطهر امام به خاک سپرده شد.
فرزندان و نوادگان
حاصل ازدواج امام خمینی و خانم خدیجه ثقفی ۸ فرزند بود که ۳ نفر از آنها در کودکی از دنیا رفتند. پنج فرزند دیگر ایشان عبارتند از:
- شهید آیت‌الله سید مصطفی خمینی: متولد ۱۳۰۹ در قم. ایشان در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید. همسر ایشان خانم معصومه حائری (دختر آیت الله شیخ مرتضی حائری) و فرزندانشان محبوبه، حسین و مریم بودند. ایشان در اول آبان ۱۳۵۶ به طور مرموز به شهادت رسیدند.
- حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید احمد خمینی: متولد ۱۳۲۴ در قم. ایشان نقش مؤثری در ساماندهی روابط پدر و سیاستمداران داشتند. همسر ایشان خانم دکتر فاطمه طباطبایی (دختر آیت‌الله سلطانی طباطبایی) و فرزندانشان سیدحسن، سیدیاسر و سیدعلی خمینی هستند. ایشان در اسفند ۱۳۷۳ درگذشتند.
- خانم صدیقه مصطفوی (اشراقی): همسر مرحوم آیت‌الله حاج شیخ شهاب‌الدین اشراقی. فرزندان ایشان نفیسه، زهرا، نعیمه، علی، عاطفه، محمدتقی و مرتضی هستند.
- خانم فریده مصطفوی (اعرابی): همسر مرحوم حاج محمد حسن اعرابی. فرزند ایشان فرشته نام دارد. ایشان در سال ۱۳۸۹ درگذشتند.
- خانم زهرا مصطفوی (بروجردی): دکترای الهیات و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران. همسر ایشان دکتر محمود بروجردی و فرزندانشان لیلی و مسیح هستند.
دو شناسنامه امام خمینی
امام خمینی (س) در طول حیات خود دو شناسنامه داشتند.
شناسنامه قدیمی: این شناسنامه به شماره ۲۷۴۴، در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ و در سن ۲۳ سالگی ایشان، از حوزه ۲ شهرستان خمین صادر شد. در این شناسنامه، سال تولد ایشان ۱۲۷۹ شمسی، یعنی دو سال بیشتر از سن واقعی‌شان، ثبت شده بود. این امر در آن زمان برای پیشگیری از سربازگیری توسط عوامل شاه رایج بود، هرچند مجتهدین از خدمت سربازی معاف بودند. نام خانوادگی “مصطفوی” برای ایشان ثبت شد، در حالی که برادرانشان نام خانوادگی “هندی” را گرفتند. امام خمینی اغلب از نام خانوادگی “موسوی” یا “الموسوی الخمینی” استفاده می‌کردند.
شناسنامه جدید: پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تصویب طرح تعویض شناسنامه‌ها، شناسنامه دیگری با همان شماره شناسنامه (۲۷۴۴) و با آرم جمهوری اسلامی ایران برای ایشان صادر شد. ایشان در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۶۶ فرم درخواست تعویض شناسنامه را تکمیل و امضا کردند.
مبارزات امام خمینی (خلاصه)
روحیه مبارزه و جهاد در امام خمینی (س) ریشه در بینش اعتقادی، تربیت خانوادگی و شرایط سیاسی و اجتماعی دوران زندگی ایشان داشت.
- دوران نوجوانی و جوانی: ایشان از نوجوانی با مشاهده ظلم خوانین محلی در خمین (مانند زلقی‌ها و رجبعلی‌ها) و درگیری با آنها، روحیه مبارزاتی پیدا کردند. در دوران حکومت رضاشاه، به رغم فشارها بر روحانیت، به تدریس و روشنگری پرداختند. کتاب “کشف اسرار” را در سال ۱۳۲۲ شمسی برای افشای جنایات حکومت پهلوی و طرح ایده حکومت اسلامی تألیف کردند. اولین بیانیه سیاسی ایشان در اردیبهشت ۱۳۲۳، علما و جامعه اسلامی را به قیام عمومی فراخواند.
- مبارزه با محمدرضا شاه: پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و افزایش نفوذ آمریکا، امام مبارزات خود را تشدید کردند. ایشان با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی (۱۳۴۱) که به باور ایشان زمینه نفوذ بهائی‌ها و اسرائیل را فراهم می‌کرد، به شدت مخالفت کردند و با ارسال تلگراف‌های تند به شاه و علم، خواستار لغو آن شدند. این مخالفت منجر به عقب‌نشینی دولت شد.
- قیام ۱۵ خرداد: امام با “انقلاب سفید” شاه (۱۳۴۱) که آن را مخالف اسلام و قانون اساسی می‌دانستند، مخالفت کرده و رفراندوم آن را تحریم کردند. پس از حمله مأموران به مدرسه فیضیه در فروردین ۱۳۴۲ و سخنرانی تاریخی ایشان در عصر عاشورای ۱۳ خرداد ۱۳۴۲ علیه شاه و اسرائیل، امام دستگیر و به تهران منتقل شدند. این دستگیری منجر به قیام خونین ۱۵ خرداد شد.
- تبعید: پس از اعتراض شدید به لایحه کاپیتولاسیون در آبان ۱۳۴۳، امام دستگیر و به ترکیه و سپس در مهر ۱۳۴۴ به نجف اشرف در عراق تبعید شدند. ایشان در طول ۱۳ سال اقامت در نجف، به تدریس، روشنگری و هدایت مبارزات ادامه دادند و نظریه “ولایت فقیه” را ارائه کردند.
- اوج‌گیری انقلاب و بازگشت: شهادت فرزندشان، آیت‌الله سید مصطفی خمینی در آبان ۱۳۵۶ و مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات علیه امام، جرقه‌های خیزش مجدد مردم و قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم را زد. با فشار دولت عراق، امام در مهر ۱۳۵۷ به پاریس (نوفل لوشاتو) هجرت کردند و از آنجا انقلاب را رهبری نمودند. سرانجام در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ پس از ۱۴ سال تبعید، به ایران بازگشتند و انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن به پیروزی رسید.
نحوه رحلت امام خمینی
امام خمینی (س) از سال ۱۳۵۸ چندین بار دچار عوارض قلبی شده بودند، اما این بیماری تا پایان عمر تحت کنترل بود و علت اصلی رحلت ایشان نبود.
در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸، امام خمینی (س) علائمی نظیر درد شدید شکم و خونریزی روده بزرگ نشان دادند. تیم پزشکی پس از انجام آزمایش‌ها، سرطان معده پیشرفته را تشخیص دادند. با توجه به خونریزی شدید، عمل جراحی در تاریخ دوم خرداد ۱۳۶۸ انجام شد. پس از عمل، حال عمومی ایشان برای مدتی مساعد به نظر می‌رسید.
اما بیماری درمان نشد و در بعدازظهر شنبه ۱۳ خرداد ۱۳۶۸، امام دچار سکته قلبی شدند. تلاش پزشکان برای احیا نتیجه‌بخش نبود و سرانجام در ساعت ۲۲:۲۰ همان روز، روح بلند ایشان در سن ۸۷ سالگی به ملکوت اعلی پیوست. ایشان در آخرین لحظات حیات، با آرامشی ملکوتی، ذکر خدا می‌گفتند و نافله شب را با وجود چندین سرم متصل به دستشان، بجا آوردند.
خبر رحلت امام، ایران و جهان اسلام را در ماتمی عظیم فرو برد. میلیون‌ها نفر از مردم در مراسم تشییع و وداع با پیکر مطهر ایشان در مصلای تهران و سپس در بهشت زهرا (محل دفن و حرم کنونی ایشان) شرکت کردند که صحنه‌هایی بی‌سابقه از ابراز احساسات مردمی را رقم زد. شخصیت‌ها و رسانه‌های بین‌المللی نیز به این ضایعه واکنش نشان دادند.
امام خمینی (س) در وصیت‌نامه خویش نوشته‌اند: “با دلی آرام و قلبی مطمئن و روحی شاد و ضمیری امیدوار به فضل خدا از خدمت خواهران و برادران مرخص و به سوی جایگاه ابدی سفر می‌کنم و به دعای خیر شما احتیاج مبرم دارم…”.
1 نظر
محسن رضایی
سلام حال شما
درود بر امام خمینی عارف فرزانه مرگ بر آمریکا اسرائیل و اروپایی های وحشی عوضی شیطان