جمشید شمیرانی، نوازنده برجسته و تأثیرگذار تمبک (زرب) ایرانی بود. او در سال ۱۳۲۰ خورشیدی در تهران متولد شد. شمیرانی نقش کلیدی در معرفی و جهانی‌سازی موسیقی سنتی ایرانی، به ویژه ساز تمبک، ایفا کرد. آثار او ترکیبی از موسیقی کلاسیک ایرانی و فیوژن جهانی را شامل می‌شود. وی در تاریخ ۱۴ آبان ۱۴۰۴ در سن ۸۴ سالگی در فرانسه درگذشت.
زندگی اولیه و آموزش
شمیرانی در خانواده‌ای متوسط در تهران به دنیا آمد. او از سن هشت سالگی نواختن تمبک را زیر نظر استاد حسین تهرانی آغاز کرد. این آموزش، پایه‌ای محکم برای سبک دقیق و بیانگر او فراهم آورد.
در سال ۱۳۳۹ خورشیدی، در سن ۱۹ سالگی، برای تحصیل در رشته ریاضیات به فرانسه مهاجرت کرد. اما علاقه به موسیقی بر او غالب شد و به زودی به موسیقی روی آورد. او بیش از ۱۵ سال در مرکز مطالعات شرقی وابسته به دانشگاه سوربن پاریس به تدریس تمبک پرداخت و این ساز را در اروپا محبوب کرد.
زندگی شخصی و خانواده
جزئیات زندگی شخصی او محدود به خانواده و فعالیت‌های هنری‌اش است. او در فرانسه ساکن شد و خانواده‌ای تشکیل داد که فرزندانش نیز نوازنده شدند. پسران او، کیوان شمیرانی (متولد ۱۳۴۷) و بیژن شمیرانی (متولد ۱۳۵۱)، هر دو نوازندگان ماهر تمبک و ریتم‌های جهانی هستند.
در سال ۱۳۷۷، او گروه شمیرانی (تریو شمیرانی) را به همراه فرزندانش، کیوان و بیژن، تأسیس کرد. این گروه به نمادی از ترکیب ریتم‌های ایرانی با موسیقی جهانی تبدیل شد و به دلیل کارهای نوآورانه خود در زمینه پرکاشن، مورد تحسین بین‌المللی قرار گرفت.
آثار و فعالیت هنری
آثار شمیرانی پلی بین موسیقی سنتی و مدرن محسوب می‌شود و شامل ده‌ها آلبوم است. او در جشنواره‌های شیراز شرکت کرد و با هنرمندان برجسته‌ای همکاری داشت.
همکاری‌های برجسته
- حسین علیزاده
- محمدرضا شجریان
- داریوش طلایی
- مجید کیانی
- سعید هرمزی
- علی‌اصغر بهاری
- راس دیلی
- پیتر بروک (در پروژه‌های تئاتر)
- عمر سوسا
- دیوید هایکس
- محمود تبریزی‌زاده
- محمد موسوی
آثار منتخب
- موسیقی ایرانی (۱۳۶۳): با همکاری مجید کیانی و داریوش طلایی.
- Windhorse Riders (۱۳۶۸): با دیوید هایکس.
- An-Ki (۱۳۷۴): با راس دیلی.
- Dawâr (۱۳۸۰): به عنوان تریو شمیرانی.
- Qalam Kar (۱۳۸۳): به عنوان تریو شمیرانی.
- Jalvah-ye Gol (۱۳۸۶): با داریوش طلایی و علیرضا قربانی.
- Eshâreh (اشاره) (۱۳۸۹): آلبوم سولو به مناسبت ۵۰ سال فعالیت حرفه‌ای.
- Istanpitta (۱۳۹۳): مشارکت در موسیقی قرون وسطی.
- ضبط‌های رادیو فرانسه (دهه‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۷۰): همکاری‌های اولیه در فرانسه.
درگذشت جمشید شمیرانی
جمشید شمیرانی در سال‌های پایانی عمر خود به اجرا و تدریس ادامه داد. او پس از بیش از شش دهه زندگی در فرانسه، در تاریخ ۱۴ آبان ۱۴۰۴ در سن ۸۴ سالگی درگذشت. علت مرگ او به صورت عمومی اعلام نشده است. خانه موسیقی ایران با ارسال پیام تسلیت، نقش او را به عنوان چهره‌ای تأثیرگذار برجسته کرد. میراث او در آموزش و نوآوری در ساز تمبک و همچنین جهانی‌سازی این ساز مشهود است.
