مهدی مطهرنیا، تحلیل‌گر سیاسی، آینده‌پژوه، استاد دانشگاه و نظریه‌پرداز ایرانی است. او در ۲۳ بهمن ۱۳۴۴ در کاشان متولد شده و اصالت کاشانی دارد. مطهرنیا در حوزه‌های تحلیل سیاست داخلی و خارجی ایران فعالیت می‌کند و خود را “تحول‌خواه” می‌داند. او در اینستاگرام با آیدی mehdimotaharnia فعال است.
خانواده، اصالت و تحصیلات
مطهرنیا از خانواده‌ای مذهبی در کاشان برخاسته است. پدرش کارمند شرکت مخابرات و مادرش فرزند غلامرضا ناظم‌پور، از بزرگان هیئت‌های مذهبی بازار کاشان بود. او دوران کودکی را در کاشان گذراند و پس از مهاجرت به تهران، دیپلم خود را دریافت کرد.
در مورد اصالت او شایعاتی مبنی بر اصالت یهودی یا وجود ارتباط خانوادگی با چهره‌های بحث‌برانگیز مانند محمدرضا کلاهی مطرح شده است که مهدی مطهرنیا همواره این شایعات را انکار می‌کند.
تحصیلات دانشگاهی او به شرح زیر است:
- کارشناسی علوم سیاسی از دانشگاه تهران
- کارشناسی ارشد از دانشگاه آزاد تهران مرکز
- دکترای علوم سیاسی از دانشگاه هاوایی (که مدرک آن در ایران معتبر شناخته نمی‌شود)
- دکترای آینده‌پژوهی از دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین. رساله دکترای او “رسانه‌های آینده و نقش آن‌ها در جنبش‌های نوین اجتماعی” نام داشت.
سوابق حرفه‌ای و دانشگاهی
مهدی مطهرنیا سال‌ها به عنوان استاد دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت کرده است. او ریاست اندیشکده سیمرغ را بر عهده داشته و بنیان‌گذار آن بوده است. سوابق تدریس او شامل دانشگاه‌های آزاد اسلامی قم، تهران مرکز، تهران شمال و همچنین تدریس به عنوان استاد مدعو در دانشگاه عالی دفاع ملی و دانشگاه صیاد شیرازی است.
او همچنین سوابق مدیریتی مختلفی در کارنامه دارد، از جمله:
- ریاست پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب دانشگاه آزاد
- مدیریت بخش‌های محتوایی در صدا و سیما
- مدیر گروه آینده‌پژوهی انجمن جامعه‌شناسی ایران
- عضویت در شورای آینده‌نگاری فرهنگستان علوم
حواشی؛ اخراج از دانشگاه و دیدگاه‌های عمومی
یکی از حواشی مطرح‌شده درباره او، اخراجش از دانشگاه آزاد قم است. مطهرنیا ادعا می‌کند که این اخراج به دلیل دیدگاه‌هایش و تنها با یک تلفن صورت گرفته است.
در شبکه‌های اجتماعی مانند X (توییتر سابق)، نظرات متنوعی درباره او وجود دارد. برخی او را تحلیل‌گری معتبر می‌دانند، در حالی که دیگران او را به عنوان “صادراتی وزارت اطلاعات” یا منتقدی علیه سیستم فعلی توصیف می‌کنند. با وجود این شایعات، او خود را “تحول‌خواه” معرفی می‌کند.
آثار، مقالات و مفاهیم
مطهرنیا نویسنده کتاب‌های متعددی در حوزه سیاست، امنیت و آینده‌پژوهی است. برخی از آثار مکتوب او عبارتند از:
- قدرت، انسان، حکومت (۱۳۶۸)
- تبیینی نوین بر مفهوم قدرت در سیاست و روابط بین‌الملل (۱۳۷۸)
- فرهنگ دفاع و دفاع فرهنگی (۱۳۷۸)
- درآمدی بر تحلیل پدیده‌های سیاسی (۱۳۷۹)
- تحلیلی بر گفتمان امنیت در جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۰)
- مجاهد هنرمند (۱۳۸۱)
- هویت، خشونت‌گریزی و توسعه پایدار در ایران (۱۳۸۳)
- روسیه ۲۰۱۷ (۱۳۸۶)
- کارکردهای رسانه‌های جمعی در جنگ‌های آینده (۱۳۹۲)
- باریخ‌شناسی سیاسی (۱۳۹۶)
- آینده‌نگاری و آینده‌نمایی انقلاب اسلامی (۱۳۹۶)
- آینده قدرت (۱۳۹۶)
- الگوی تک چندقطبی و نظم نوظهور منطقه‌ای (۱۳۹۶)
- رساله‌ای در باب آینده آزاداندیشی (۱۳۹۶)
- مبانی آینده‌پژوهی کاربردی ۱ (۱۴۰۴)
- تغییر و پارادایم (۱۴۰۴)
او همچنین مقالات متعدد ISI و فارسی در مجلاتی چون International Journal of Advanced Biotechnology and Research، Journal of History Culture and Art Research، فصلنامه مطالعات بسیج و فصلنامه فرهنگ اسلامی دارد. نمونه‌هایی از مقالات او شامل “Identity of the time and Instant” (۲۰۱۶)، “THE NEW WORLD ORDER IN THE TWENTY-FIRST CENTURY AD SCENARIOS”، “بسیج مردمی و نقش آن در دفاع همه جانبه” (۱۳۷۶)، “قدرت نرم و انقلاب اسلامی” (۱۳۸۵) و “آینده پژوهی و دین” (۱۳۹۲) است.
مطهرنیا مفاهیم ابداعی نیز دارد، از جمله “پرسمان”، “باریخ‌شناسی”، “هارتلند بزرگ”، “اتاق شیشه‌ای”، و “سه‌گانه‌های آبگینه”.
اظهارات، پیش‌بینی‌ها و فعالیت رسانه‌ای
اظهارات و پیش‌بینی‌های مهدی مطهرنیا اغلب بر آینده ایران، به ویژه سناریوهای تحولات از سال ۱۴۰۴ تا ۱۴۱۰ تمرکز دارد. او به طور مکرر بر “بحران اعتماد”، فروپاشی سرمایه اجتماعی و بحران تمرکز قدرت تأکید می‌کند.
او معتقد است “آینده محصول گذشته است” و بر نیاز به تغییر بافت فکری تأکید دارد. دیدگاه‌های او گاهی جنجالی تلقی می‌شود، مانند پیش‌بینی اتحاد فلات ایران در برابر تهدیدات خارجی! او ضمن نقد سیستم فعلی، پیشنهاد انقلاب ناگهانی را مطرح نمی‌کند.
گفتگو با مجید واشقانی
مطهرنیا اخیراً در گفتگو با مجید واشقانی در برنامه اینترنتی “رُک”، به بحث درباره آینده ایران، انقلاب ۵۷، بحران اعتماد و “آیین قدرت” پرداخت. او در این گفتگو تأکید کرد که آینده بر اساس “آنچه کاشته‌ایم” شکل می‌گیرد و بر اهمیت موقعیت ژئوپلیتیکی ایران، آموزش نسل جوان و نیاز به وحدت ملی اصرار ورزید. در این برنامه، واشقانی نیز بر مسئولیت نخبگان و نیاز به تغییر بدون هرج‌ومرج تأکید کرد. این گفتگو که به نقاط بحث‌برانگیزی مانند مسئولیت انقلاب و اعتماد مهاجران نیز پرداخت، با امید به وحدت ملی پایان یافت.
مطهرنیا در رسانه‌های اجتماعی فعال است، کانال یوتیوب دارد و در اینستاگرام دیدگاه‌هایش را به اشتراک می‌گذارد. او خود را “استراتژیست خسته” توصیف می‌کند و بر واقع‌بینی تأکید دارد.
